Tiểu đoàn Phú Lợi là một đơn vị chủ lực cơ động của tỉnh Bình Dương, được thành lập vào lúc 19 giờ, ngày 05 tháng 6 năm 1965 tại xóm Vườn Trầu, ấp Hố Muôn, xã Long Nguyên, huyện Bến Cát (hiện tại là huyện Bàu Bàng) trong bối cảnh “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ và Ngụy, khi Mỹ chuẩn bị tiến hành một kiểu chiến tranh mới là “chiến tranh cục bộ”.
Trước yêu cầu khách quan của cuộc kháng chiến ngày càng phát triển, đòi hỏi gấp rút phải có đơn vị chủ lực tập trung cơ động, thực hành tác chiến tiêu diệt địch, gây tác động mạnh đối với địch và hỗ trợ đắc lực cho phong trào chiến tranh du kích, phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân, tháng 11/1964, Tỉnh ủy quyết định tập trung các đại đội 304, 306, 308 và đại đội 4 trợ chiến hình thành lâm thời tiểu đoàn chủ lực cơ động của tỉnh.